文化台語文【台語世界/錄音】Siàu...

【台語世界/錄音】Siàu念早前過年ê時陣

Date:

 

文、錄音/A-ka (退休國小老師)

人講:「囡仔歡喜beh過年,大人著ài無閒到二九暝。」會記得細漢ê時,tī過年前,我lóng會chhéng-thûn tàu piàⁿ掃,kā厝內厝外整理kah不止仔清氣,koh kā舊年ê門聯liah- -落-來,換新- -ê kā貼- -起去。阿公講:「Che表示kā過去無好- -ê lóng總tàn掉,hō͘家己有一ê新ê開始。」

愈倚年,beh拜ê神明著愈濟,hō͘我感覺chiâⁿ心適。阿媽拜拜燒「雲馬」送神明ê時陣,嘴內lóng會踅踅唸講:「送神風,祭神雨,奉送眾神明,明仔載轉去天庭好過年。」Chit ê時陣,我lóng會感覺有一陣風,kā雲馬扛上天頂。著按呢,愈來愈有過年ê氣氛lo͘h!

阮兜ê頭嘴真濟,圍爐ê時,著ài開兩桌才有夠thang坐。阮阿母煮食ê功夫真厲害,無輸hō͘辦桌ê總舖師。看著規桌頂lóng是芳貢貢koh貢貢芳ê好料理,真正chheⁿ-chhau koh phong-phài,hō͘阮食kah笑hai-hai。我上愛kap規家大細坐做伙,講天講地,食飯配話;chit種家庭才有ê溫暖是點燈仔火mā無地chhōe。

阿爸講二九暝ê菜lóng有代表ê意涵。伊講:「食雞—好起家,食紅棗—年年好,食菜頭—好彩頭,食jiû魚—囡仔好io飼,食貢丸—囝孫做狀元,食豆乾—將來做大官,食韭菜—久久長長,食蝦仁—今年tú著大貴人,食塗豆—hō͘你食kah老老老,食水餃—生理錢thàn bē-liáu,食腿庫—金銀財寶滿倉庫,食火鍋—心肝窟仔真燒烙……」。阿爸實在有夠gâu,ta̍k齣菜lóng有才調講出吉祥ê話語。過年ê團圓飯,ta̍k-ê食kah飽thong-thong,鬧熱滾滾展笑容。

食飽了後,ta̍k-ê會互相講一聲:「恭喜!新年快樂!」Kā祝福ê心內話送hō͘對方。阿公mā會pun teh年錢hō͘阮chia ê孫仔,希望阮平安gâu大漢。Chit工,我lóng會顧暝,m̄願去睏,希望會當kā阿公阿媽添歲壽,hō͘ in身體健康食百二。

Tī過年ê時陣,序大人mā有歇睏。所以,阿爸阿母著khah有閒,會當chhōa阮四界去𨑨迌,koh會去廟裡行行leh。我tī teh拜拜ê時,lóng會hē一ê心願,希望規家伙仔會當順序koh平安。親chiâⁿ五十mā會利用chit ê難得ê時間出來行春,聯絡感情。Ta̍k工有thang食koh有thang耍,我lak袋仔內底ê紅包總是té kah滇滇滇。所以,過年對我來講,是規年thàng天上蓋快樂ê日子。

俗語講:「新年頭,舊年尾。」Che表示過去ê一年已經結束ah,ài準備迎接新ê一年,對未來抱tio̍h真大ê期待。Ta̍k年到chit ê時陣,我lóng會當深深感受著,有序大人對序細ê疼惜,mā有序細對序大人ê關心,che是chiâⁿ有意義ê代誌。希望ta̍k-ê tī過年時,lóng會當轉去厝裡,一家團圓,享受hit種歡喜、幸福ê好滋味。

台灣字(白話字)版

Siàu-liām Chá-chêng Kòe-nî ê Sî-chūn

Lâng kóng, “Gín-á hoaⁿ-hí beh kòe-nî, tōa-lâng tio̍h ài bô-êng kàu Jī-káu-mî.” Ē-kì-tit sè-hàn ê sî, tī kòe-nî chêng, góa lóng ē chhéng-thûn tàu piàⁿ-sàu, kā chhù-lāi chhù-gōa chéng-lí kah put-chí-á chheng-khì. Koh kā kū-nî ê mn̂g-liân liah- -lo̍h-lâi, ōaⁿ sin- -ê kā tah- -khí-khì. A-kong kóng, “Che piáu-sī kā kòe-khì bô-hó- -ê lóng-chóng tàn-tiāu, hō͘ ka-kī ū chi̍t ê sin ê khai-sí.”

Jú óa-nî, beh pài ê sîn-bêng tio̍h jú chē, hō͘ góa kám-kak chiâⁿ sim-sek. A-má pài-pài sio “hûn-bé” sàng sîn-bêng ê sî-chūn, chhùi-lāi lóng ē se̍h-se̍h-liām kóng, “Sàng sîn-hong, chè sîn-hō͘, hōng-sàng chiòng sîn-bêng, bîn-á-chài tńg-khì thian-têng hó kòe-nî.” Chit ê sî-chūn, góa lóng ē kám-kak ū chi̍t chūn hong, kā hûn-bé kng chiūⁿ thiⁿ-téng. Tio̍h án-ne, jú lâi jú ū kòe-nî ê khì-hun lo͘h!

Gún tau ê thâu-chhùi chin chē, ûi-lô͘ ê sî, tio̍h ài khui nn̄g toh chiah ū-kàu thang chē. Gún a-bú chú-chia̍h ê kang-hu chin lī-hāi, bô su hō͘ pān-toh ê chóng-phò͘-sai. Khòaⁿ tio̍h kui toh-téng lóng-sī phang-kòng-kòng koh kòng-kòng-phang ê hó liāu-lí, chin-chiàⁿ chheⁿ-chhau koh phong-phài, hō͘ gún chia̍h kah chhiò-hai-hai. Góa siōng ài kap kui-ke tōa-sè chē chò-hóe, kóng-thiⁿ kóng-tē, chia̍h-pn̄g phòe ōe. Chit chióng ka-têng chiah ū ê un-loán sī tiám teng-á-hóe mā bô-tè chhōe.

A-pah kóng Jī-káu-mî ê chhài lóng ū tāi-piáu ê ì-hâm. I kóng, “Chia̍h ke — hó khí-ke. Chia̍h âng-chó — nî-nî hó. Chia̍h chhài-thâu — hó chhái-thâu. Chia̍h jiû-hî — gín-á hó io-chhī. Chia̍h kòng-oân — kiáⁿ-sun chò chiōng-goân. Chia̍h tāu-koaⁿ — chiong-lâi chò tōa-koaⁿ. Chia̍h kú-chhài — kú-kú tn̂g-tn̂g. Chia̍h hê-jîn — kin-nî tú-tio̍h tōa kùi-jîn. Chia̍h thô͘-tāu — hō͘ lí chia̍h kah lāu∼lāu-lāu. Chia̍h chúi-kiáu — seng-lí chîⁿ thàn bē-liáu. Chia̍h thúi-khò͘ — kim-gîn châi-pó móa chhng-khò͘. Chia̍h hóe-ko — sim-koaⁿ-khut-á chin sio-lō……” A-pah si̍t-chāi ū-kàu gâu, ta̍k-chhut chhài lóng ū châi-tiāu kóng chhut kiat-siông ê ōe-gí. Kòe-nî ê thoân-îⁿ-pn̄g, ta̍k-ê chia̍h kah pá-thong-thong, nāu-jia̍t kún-kún tián chhiò-iông.

Chia̍h-pá liáu-āu, ta̍k-ê ē hō͘-siong kóng chi̍t siaⁿ, “Kiong-hí, sin-nî khoài-lo̍k!” Kā chiok-hok ê sim-lāi-ōe sàng hō͘ tùi-hong. A-kong mā ē pun teh-nî-chîⁿ hō͘ gún chia ê sun-á, hi-bāng gún pêng-an gâu tōa-hàn. Chit kang, góa lóng ē kò͘ mî, m̄-goān khì khùn. Hi-bāng ē-tàng kā a-kong a-má thiam hòe-siū, hō͘ in sin-thé kiān-khong chia̍h pah-jī.

Tī kòe-nî ê sî-chūn, sī-tōa-lâng mā ū hioh-khùn. Só͘-í a-pah a-bú tio̍h khah ū-êng, ē-tàng chhōa gún sì-kè khì chhit-thô, koh ē khì biō- -nih kiâⁿ-kiâⁿ leh. Góa tī teh pài-pài ê sî, lóng ē hē chi̍t ê sim-goān, hi-bāng kui-ke-hóe-á ē-tàng sūn-sī koh pêng-an. Chhin-chiâⁿ-gō͘-cha̍p mā ē lī-iōng chit ê lân-tit ê sî-kan chhut-lâi kiâⁿ-chhun, liân-lo̍k kám-chêng. Ta̍k-kang ū thang chia̍h koh ū thang sńg, góa lak-tē-á lāi-té ê âng-pau chóng- -sī té kah tīⁿ-tīⁿ-tīⁿ. Só͘-í, kòe-nî tùi góa lâi kóng, sī kui-nî-thàng-thiⁿ siōng-kài khoài-lo̍k ê ji̍t-chí.

Sio̍k-gí kóng, “Sin-nî thâu, kū-nî bóe.” Che piáu-sī kòe-khì ê chi̍t nî í-keng kiat-sok ah, ài chún-pī gêng-chiap sin ê chi̍t nî, tùi bī-lâi phō-tio̍h chin tōa ê kî-thāi. Ta̍k-nî kàu chit ê sî-chūn, góa lóng ē-tàng chhim-chhim kám-siū- -tio̍h, ū sī-tōa-lâng tùi sī-sè ê thiàⁿ-sioh, mā ū sī-sè tùi sī-tōa-lâng ê koan-sim, che sī chiâⁿ ū ì-gī ê tāi-chì. Hi-bāng ta̍k-ê tī kòe-nî-sî, lóng ē-tàng tńg-khì chhù- -nih, chi̍t ke thoân-îⁿ, hiáng-siū hit chióng hoaⁿ-hí hēng-hok ê hó chu-bī.

讀hōo你聽

本文僅代表作者立場,不代表本平台立場

分享文章

Facebook Comments 文章留言

編輯中心
編輯中心http://vigormedia.tw/
銳傳媒 編輯中心 http://vigormedia.tw/

專欄

推薦閱讀