【台語世界／錄音】人生ê功課

文、錄音／A-ka（退休國小老師）

2020年八月，一ê熱人ê下晡，我tī病院ê門診等候看檢查ê報告。

醫生開chhùi問我講：「今仔日，kan-ta你一ê人來？」 阮心肝頭chhia̍k-chi̍t-tiô，知影一定是歹消息。想bē到我chiâⁿ實去得著奶仔癌，ài做進一步ê檢查，看歹物仔有湠出去別位- -無。醫生真專業，直直kā阮說明x。我kui ê人sòa gāng- -去，一句話mā聽bē入耳，心內挐chháng-chháng，煩惱後一步m̄知beh按怎行- -落-去。

後- -來，照醫生ê安排，先手術、做化療、才koh接受放射線治療。就按呢，bú超過半冬外ê時間，我走病院bē-su teh行灶kha仝款。彼當陣是我人生上蓋烏暗ê日子，日- -時食bē落、暗時睏bē去，身軀敢若m̄是家己ê。心情mā受著嚴重ê影響，有夠鬱卒ê，逐工目睭一thí開，目屎就póe bē離。M̄-nā身體虛lám，行路會phîn，外型也改變chiâⁿ濟，hō͘阮真無自信。我開始討厭照鏡、無ài出門、m̄敢見人，kā家己關tī一ê無形ê櫳仔內，驚人發現驚人知。

佳哉，親人ê陪伴佮朋友ê安慰，hō͘阮真大ê勇氣，才會得通一關拚過一關，完成所有ê治療。Sòa- -落-去，ài繼續食五冬ê藥仔，避免症頭又koh giâ- -起-來。M̄-kú，藥仔ê副作用hō͘阮kui身軀逐ê關節lóng會疼。醫生講：「無法度！你愛ta̍uh-ta̍uh-á去慣勢這種疼。」為著beh活命，對透早到暗就ài食一大堆藥仔，逐粒beh吞落去腹肚底lóng chiâⁿ艱難。想bē到人生欲順序行到尾站，竟然是chiah爾仔困難。

後- -來，我發現無論按怎怨嘆，mā無法度改變一切；m̄管按怎拍拚，身體mā好bē完全。阮ài重新接受這ê新ê家己，定期做追蹤檢查，珍惜猶會喘氣、活leh ê日子。我鼓勵家己調整心態，勇敢接受挑戰，堅強面對人生ê功課。

現此時，阮心內開始有光、有ǹg望。阮相信「美麗」會koh倒轉- -來，用無仝款ê型態。這ê過程有可能會比刺毛蟲化身變做蝶仔koh khah辛苦，需要koh khah久長ê等待。

世事無常，現實ê人生定定使人心碎。艱苦病疼逐ê人加減lóng有，死亡是早慢ê代誌，無人會當閃避。阮一直到受著「破病ê苦」才知影，家己一直活tī幸福當中，性命m̄-nā是不止仔珍貴，koh有伊寶貴ê意義。我ài好好仔疼惜家己，chiâⁿ做這世人獨一無二、上súi ê存在。

相信有一日，阮一定會看見天公伯仔所賞賜ê禮物。

台灣字（白話字）版
Jîn-seng ê Kong-khò

2020 nî 8- -goe̍h, chi̍t ê joa̍h- -lâng ê ē-po͘, góa tī pēⁿ-īⁿ ê mn̂g-chín tán-hāu khòaⁿ kiám-cha ê pò-kò.

I-seng khui-chhùi mn̄g góa kóng, “Kin-á-ji̍t, kan-ta lí chi̍t ê lâng lâi?” Gún sim-koaⁿ-thâu chhia̍k-chi̍t-tiô, chai-iáⁿ it-tēng sī pháiⁿ siau-sit. Siūⁿ-bē-kàu góa chiâⁿ-si̍t khì tit-tio̍h ni-á-gâm, ài chò chìn-chi̍t-pō͘ ê kiám-cha, khòaⁿ pháiⁿ-mi̍h-á ū thòaⁿ chhut-khì pa̍t-ūi- -bô. I-seng chin choan-gia̍p, ti̍t-ti̍t kā gún soat-bêng. Góa kui-ê lâng soah gāng- -khì, chi̍t-kù-ōe mā thiaⁿ bē ji̍p-ní, sim-lāi jû-chháng-chháng, hoân-ló āu-chi̍t-pō͘ m̄-chai beh án-chóaⁿ kiâⁿ- -lo̍h-khì.

Āu- -lâi, chiàu i-seng ê an-pâi, seng chhiú-su̍t, chò hòa-liâu, chiah koh chiap-siū hòng-siā-sòaⁿ tī-liâu. Chiū án-ne, bú chhiau-kòe pòaⁿ-tang-gōa ê sî-kan, góa cháu pēⁿ-īⁿ bē-su teh kiâⁿ chàu-kha kâng-khoán. Hit-tang-chūn sī góa jîn-seng siōng-kài o͘-àm ê ji̍t-chí, ji̍t- -sî chia̍h-bē-lo̍h, àm-sî khùn-bē-khì, sin-khu ká-ná m̄-sī ka-kī- -ê. Sim-chêng mā siū-tio̍h giâm-tiōng ê éng-hióng, ū-kàu ut-chut- -ê, ta̍k-kang ba̍k-chiu chi̍t thí-khui, ba̍k-sái tō póe bē-lī. M̄-nā sin-thé hi-lám, kiâⁿ-lō͘ ē phîn, gōa-hêng iā kái-piàn chiâⁿ chē, hō͘ gún chin bô chū-sìn. Góa khai-sí thó-ià chiò-kiàⁿ, bô ài chhut-mn̂g, m̄-káⁿ kìⁿ- -lâng, kā ka-kī koaiⁿ tī chi̍t ê bô-hêng ê lông-á-lāi, kiaⁿ lâng hoat-hiān, kiaⁿ lâng chai.

Ka-chài, chhin-lâng ê pôe-phōaⁿ kap pêng-iú ê an-ùi, hō͘ gún chin tōa ê ióng-khì, chiah ē-tit-thang chi̍t koan piàⁿ kòe chi̍t koan, oân-sêng só͘-ū ê tī-liâu. Sòa- -lo̍h-khì, ài kè-sio̍k chia̍h 5 tang ê io̍h-á, pī-bián chèng-thâu iū-koh giâ- -khí-lâi. M̄-kú, io̍h-á ê hù-chok-iōng hō͘ gún kui sin-khu ta̍k ê koan-chat lóng ē thiàⁿ. I-seng kóng, “Bô-hoat-tō͘, lí ài ta̍uh-ta̍uh-á khì koàn-sì chit-chióng thiàⁿ.” Ūi-tio̍h beh oa̍h-miā, ùi thàu-chá kàu àm tō ài chia̍h chi̍t-tōa-tui io̍h-á, ta̍k-lia̍p beh thun-lo̍h-khì pak-tó͘-té lóng chiâⁿ kan-lân. Siūⁿ-bē-kàu jîn-seng beh sūn-sī kiâⁿ kàu bóe-chām, kèng-jiân sī chiah-nī-á khùn-lân.

Āu- -lâi, góa hoat-hiān bô-lūn án-chóaⁿ oàn-thàn, mā bô-hoat-tō͘ kái-piàn it-chhè. M̄-koán án-chóaⁿ phah-piàⁿ, sin-thé mā hó bē oân-choân. Gún ài tiông-sin chiap-siū chit ê sin ê ka-kī, tēng-kî chò tui-chong kiám-cha, tin-sioh iáu ē chhoán-khùi oa̍h- -leh ê ji̍t-chí. Góa kó͘-lē ka-kī tiâu-chéng sim-thài, ióng-kám chiap-siū thiau-chiàn, kian-kiông bīn-tùi jîn-seng ê kong-khò.

Hiān-chhú-sî, gún sim-lāi khai-sí ū kng, ū ǹg-bāng! Gún siong-sìn “bí-lē” ē koh tò-tńg- -lâi, iōng bô kâng-khoán ê hêng-thài. Chit ê kòe-thêng ū khó-lêng ē pí chhì-mô͘-thâng hòa-sin piàn-chò ia̍h-á koh-khah sin-khó͘, su-iàu koh-khah kú-tn̂g ê tán-thāi.

Sè-sū bû-siông, hiān-si̍t ê jîn-seng tiāⁿ-tiāⁿ sú lâng sim chhùi. Kan-khó͘ pēⁿ-thiàⁿ ta̍k ê lâng ke-kiám lóng ū, sí-bông sī chá-bān ê tāi-chì, bô lâng ē-tàng siám-pī. Gún it-ti̍t kàu siū-tio̍h “phòa-pēⁿ ê khó͘ ” chiah chai-iáⁿ, ka-kī it-ti̍t oa̍h tī hēng-hok tang-tiong, sèⁿ-miā m̄-nā sī put-chí-á tin-kùi, koh ū i pó-kùi ê ì-gī. Góa ài hó-hó-á thiàⁿ-sioh ka-kī, chiâⁿ-chò chit-sì-lâng to̍k-it-bû-jī siōng-súi ê chûn-chāi.

Siong-sìn ū chi̍t-ji̍t, gún it-tēng ē khòaⁿ-kìⁿ thiⁿ-kong-peh-á só͘ siúⁿ-sù ê lé-mi̍h.

讀hōo你聽：